Raad van State kritisch op wetsvoorstel verlichting re-integratieverplichtingen mkb

Het kabinet wil de re-integratieverplichtingen bij langdurig zieke werknemers voor kleine en middelgrote werkgevers (tot zo’n 100 werknemers) versoepelen. Eind 2023 is hiervoor een wetsvoorstel ingediend. Het idee: na het eerste ziektejaar mogen werkgevers, onder voorwaarden, het zogeheten eerste spoor (re-integratie in het eigen bedrijf) afsluiten. In het tweede jaar hoeven zij zich dan alleen nog te richten op re-integratie bij een andere werkgever (tweede spoor).

Dat klinkt als een verlichting, maar de Raad van State plaatst stevige kanttekeningen bij het voorstel.

Wat verandert er volgens het voorstel?

• Nu geldt: werkgever moet twee jaar lang re-integratie in beide sporen uitvoeren.
• Straks zou het mogelijk worden om het eerste spoor na één jaar af te sluiten, mits de werknemer instemt of het UWV toestemming geeft.
• Wordt het eerste spoor afgesloten, dan hoeft de werkgever de oorspronkelijke functie niet langer open te houden. Dit geeft werkgevers meer ruimte om vacatures in te vullen en onzekerheid te verminderen.

Daarnaast komt er een nieuw opzegverbod: als een werknemer in het tweede ziektejaar onverwacht volledig herstelt, mag hij niet worden ontslagen zolang het tweede jaar nog loopt. De werkgever moet dan het volledige loon doorbetalen. Na twee jaar ontstaat een nieuwe ontslaggrond, waarmee de herstelde werknemer alsnog kan worden ontslagen.

Kritiek van de Raad van State
De Afdeling advisering van de Raad van State vraagt zich af of dit wetsvoorstel werkgevers daadwerkelijk helpt:

• Financiële lasten blijven bestaan. Loondoorbetaling en re-integratieplicht blijven grotendeels hetzelfde. Voor kleine bedrijven kan het zelfs duurder uitvallen, omdat bij herstel in het tweede jaar mogelijk het volledige loon moet worden betaald zonder dat de verzuimverzekering dit dekt.
• Spanning met Wet verbetering poortwachter. Werkgever en werknemer kunnen het eerste spoor afsluiten zonder toetsing door het UWV. Hierdoor worden inspanningen in het eerste jaar niet meer achteraf gecontroleerd. De Raad vreest dat re-integratiekansen in eigen werk hierdoor onbenut blijven, terwijl juist dat spoor vaak het meest succesvol is.
• Meer instroom in de WIA. Als spoor 1 te vroeg wordt losgelaten, neemt de kans toe dat werknemers duurzaam uitvallen en uiteindelijk in de WIA terechtkomen.
• Uitvoeringsproblemen bij het UWV. Het UWV, dat nu al met achterstanden kampt, moet inhoudelijk gaan beoordelen of het eerste spoor mag worden afgesloten. Dat betekent extra werkdruk, meer bezwaarprocedures en juridische complicaties.
• Onzekerheid over persoonsgegevens. Het voorstel zegt nog niets over hoe lang het UWV de daarbij horende gegevens mag bewaren.

Conclusie van de Raad
De Raad van State ziet maar beperkte voordelen voor werkgevers, terwijl de risico’s voor werknemers, het UWV en de uitvoerbaarheid groot zijn. Het advies is dan ook om het voorstel grondig te herzien voordat het naar de Tweede Kamer gaat.

Wat betekent dit voor jou als werkgever?
Voorlopig verandert er nog niets: je blijft als werkgever verplicht om twee jaar lang beide re-integratiesporen te volgen. Houd er wel rekening mee dat dit wetsvoorstel, als het doorgaat, vooral bedoeld is voor kleine en middelgrote werkgevers, maar volgens de Raad van State minder lucht geeft dan gehoopt.

Link naar advies van de Raad van State